همه خانم‌ها در
سنین باروری با آغاز ارتباط زناشویی باید از لحاظ شکل ظاهری دهانه رحم مورد
معاینه و بررسی با تست پاپ‌اسمیر قرار بگیرند. بعد از 20 سالگی نیز توصیه
می‌شود هر سال این معاینه را تکرار کنند. در صورت لزوم، تست‌های غربالگری
سرطان دهانه رحم هم باید هر 3 سال یکبار برای فرد انجام شود. باتوجه به
پاسخ این تست‌ها و وضعیت فرد ممکن است فواصل تست‌های بعدی به صلاحدید پزشک
کوتاه‌تر شود یا بررسی‌های تشخیصی دیگر مانند سونوگرافی و آزمایش‌های
بیوشیمیایی برای بیمار درخواست شود.
: پاپ‌اسمیر چگونه انجام می‌شود؟
در
پاپ‌اسمیر وسیله‌ای به نام «اسپکولوم» برای کنار زدن بافت‌ها و فراهم
آوردن دید بهتر از دهانه رحم، داخل واژن قرار می‌گیرد. سپس یک برس مخصوص
دور تا دور سوراخ خارجی دهانه رحم کشیده می‌شود. درواقع، با این کار
سلول‌های دهانه رحم روی برس منتقل می‌شوند. برای انتقال این سلول‌ها به
آزمایشگاه و بررسی آنها دو روش وجود دارد؛ در یکی از این روش‌ها متخصص زنان
پس از گرفتن نمونه سلول‌های رحم، آنها را روی شیشه مخصوصی به نام لام قرار
می‌دهد و با اسپری مخصوص ثابت می‌کند.
سپس نمونه به آزمایشگاه
فرستاده می‌شود و سلول‌ها از لحاظ طبیعی یا غیرطبیعی بودن بررسی می‌شوند.
متاسفانه بعضی از این سلول‌ها تا زمان رسیدن به آزمایشگاه و پاتولوژی تغییر
شکل می‌دهند. گاهی اوقات نیز بعضی از آنها به دنبال ثابت کردن نمونه روی
لام، به خوبی شکل نمی‌گیرند، بنابراین نتیجه این آزمایش ممکن است خیلی دقیق
نباشد.
در سال‌های اخیر روش بسیار دقیق‌تر با صحت تشخیصی بسیار
بالاتری نسبت به لام مطرح شده که بر پایه مایع انجام می‌شود. در این روش
متخصص زنان پس از برداشت نمونه سلول‌های دهانه رحم، آنها را درون مایعی
مخصوص قرار می‌دهد و به آزمایشگاه منتقل می‌کند. هرچند این روش گران‌تر و
هزینه‌بر است، اما قدرت تشخیص بسیار بالاتری در رابطه با سرطان دهانه رحم
دارد. بعد از حاضر شدن جواب آزمایش، برگه‌ای به بیمار تحویل داده می‌شود که
تفسیر آن برعهده متخصص زنان است.
: آیا برای پیشگیری از ابتلا به ویروس عامل سرطان دهانه رحم، واکسنی هم وجود دارد؟
سرطان
دهانه رحم در بیش از 90 درصد از موارد بر اثر ویروس‌های پرخطر زگیل تناسلی
ایجاد می‌شود. خوشبختانه برای پیشگیری از ابتلا به بعضی از انواع پرخطر و
شایع این ویروس‌ها واکسن ساخته شده است. تزریق این واکسن با کاهش خطر ابتلا
به ویروس زگیل تناسلی، خطر ابتلا به سرطان دهانه رحم را نیز کاهش می‌دهد.
در بعضی از کشورها واکسن زگیل تناسلی برای دختران و پسران از سنین 10 سالگی
در 3 نوبت تزریق می‌شود. این واکسن در ایران نیز موجود است، اما هنوز جزو
واکسیناسیون کشوری نیست. با این حال تزریق آن به همه افراد ترجیحا بین 13
تا 26 ساله توصیه می‌شود.
:
بعضی از خانم‌ها تا پیش از ازدواج یا برخورد با علائم عفونت و بیماری به
متخصص زنان مراجعه نمی‌کنند. بسیاری از خانم‌ها نیز با رسیدن به دوران
یائسگی ویزیت‌های متخصص زنان را کنار می‌گذارند. این کار با چه عواقبی
همراه است؟
خانم‌ها به هیچ وجه نباید به بهانه مجرد
بودن، یائسگی و بی‌علامت بودن، ویزیت دوره‌ای متخصص زنان را پشت گوش
بیندازند. تمام خانم‌ها به محض شروع روابط زناشویی، صرف‌نظر از سن خود باید
برای معاینه دهانه رحم به متخصص زنان مراجعه کنند؛ حتی اگر مشکل یا علامتی
نداشته باشند. برخلاف تصور عموم، بسیاری از بیماری‌های زنان کاملا
بی‌علامت هستند. خیلی از عفونت‌ها و زخم‌های دهانه رحم فقط با ترشحات بسیار
معمولی خود را نشان می‌دهند و اصلا درد، بو، سوزش و خارش ایجاد نمی‌کنند.
در
این وضعیت با عدم تشخیص به‌موقع بیماری، احتمال ایجاد زخم روی دهانه رحم
بالا می‌رود. این زخم‌ها نیز در طولانی‌مدت قابلیت تبدیل شدن به سلول‌های
سرطانی را دارند، بنابراین نباید به بی‌علامت بودن اکتفا کرد. این موضوع در
مورد بیماری‌های پستان نیز صدق می‌کند. بسیاری از سرطان‌های پستان بدون
هیچ‌گونه درد، تغییر شکل و ترشح ایجاد می‌شوند و فقط با کمک معاینه،
سونوگرافی و ماموگرافی قابل‌تشخیص هستند.
ویژگی‌های سرطان پستان قبل از۴۰ سالگی
سرطان
پستان در سنین جوانی (زیر ۴۰ سال) نادر است، اما زنان جوانی که دچار سرطان
پستان می‌شوند با چالش‌های منحصربه‌فردی روبرو هستند و نیاز به نوع
متفاوتی از حمایت نسبت به زنان مسن‌تر دارند، ازجمله مساله تاثیر درمان
سرطان روی توانایی بچه‌دار شدن.
عوامل خطرساز خاص برای ابتلا به
سرطان پستان در سنین پایین شامل سابقه قبلی شخصی ابتلا به سرطان پستان یا
بیماری‌های غیرسرطانی پستان، سابقه خانوادگی سرطان پستان، به‌خصوص در مادر،
دختر یا خواهر، سابقه پرتودرمانی پیش از ۴۰ سالگی، داشتن جهش‌های ژنتیکی
وراثتی اغلب در ژن‌های BRCA1 یا BRCA2، شروع عادت ماهانه پیش از ۱۲ سالگی،
در برخی از زنان سن بالاتر (بالای ۳۵) هنگام تولد نخستین بچه.
تشخیص
سرطان پستان زیر ۴۰ سال مشکل‌تر است چراکه بافت پستان در این زمان عموما
متراکم‌تر است، بنابراین هنگامی‌که زن جوان توده‌ای در پستانش لمس می‌کند،
سرطان ممکن است پیشرفته باشد.
به‌علاوه، سرطان پستان در زنان جوان ممکن است مهاجم‌تر باشد و با احتمال کمتری به درمان پاسخ دهد.
شناسایی
زودرس هر سرطانی اهمیت دارد. ازآنجایی‌که در سن جوانی انتظار ابتلا به
سرطان پستان وجود ندارد، ممکن است نادیده گرفته شود. زنان جوان ممکن است
وجود توده در پستانشان و ترشح غیرمعمول از نوک پستان را نادیده بگیرند یا
حتی پزشک ممکن است این توده را به‌اشتباه یک کیست بی‌خطر تشخیص دهد.
ماموگرافی
به‌طور عمومی برای زنان زیر ۴۰ سال توصیه نمی‌شود، تا حدی به‌علت اینکه
متراکم بودن بافت پستان باعث می‌شود تصاویر ماموگرافی چندان کمک‌کننده
نباشد. اغلب کارشناسان می‌گویند با توجه خطر کم سرطان پستان در سنین پایین
انجام ماموگرافی با توجه به قرار گرفتن در معرض اشعه و هزینه آن قابل‌توجیه
نیست، اما در زنان جوانی که سابقه خانوادگی سرطان پستان دارند، ممکن است
استثنائا انجام ماموگرافی توصیه شود.
توجه شخصی به بدن ازجمله پستان‌ها بهترین راه برای تشخیص زودرس سرطان پستان است.
هر ماه یک خودرو در قرعه کشی خمیردندان ذغالی بنسر
منبع: هفته نامه سلامت
۰۲
شهریور
